Ara transfer devri bitmek üzere… Kimi takımını güçlendirmek, kimi de sakatlık nedeniyle boşalan formaları doldurmak için transfer yapıyor. En son Türkiye Kupası maçında Fenerbahçe’nin üç stoperi birden sakatlanınca, bizim bugün bahsimiz ikincisi, yani “Neden sakatlanıyor bu oyuncular?”
Bu bahis, futbolun ahkam kesmesi en güç başlıklarından biri. Grubunuzun orta saha muhtaçlığını şak diye anlayabiliyorken, takımın revire dönmesinin sebeplerini anlamak, idman ve sıhhat bilimi konusunda uzmanlık istiyor. Ben de bu yazıyı yazmadan evvel bir dönem Süper Lig kadrolarında antrenörlük yapmış bir hoca ve bir hekimin fikirlerine başvurdum ve ortaya şöyle bir tablo çıktı.
Günümüz futbolu, fizikî güç, sürat ve dayanıklılığın her zamankinden daha kıymet kazandığı bir spor haline geldi. Buna bir de oyuna artık bir spor değil cümbüş ve para aracı olarak bakan UEFA eklenince, ortaya insan denen organizmanın sonlarını zorlayan yeni bir sistem çıktı. Pekala ancak birebir grupta oynayan X oyuncu her maç oynayıp hiç sakatlanmıyorken, Y oyuncu neden her dönem en az iki ayı kaçırıyor?
Hırs diğer, ihtiras başkaProfesyonellerin bu hususa birinci karşılığı; genetik sebepler. Her futbolcu tıpkı fizikî özelliklere sahip olmadığı üzere, tıpkı biyolojik özelliklere de sahip değil. Kas yapıları, eklem güçleri yaptıkları idman çalışmalarından bağımsız farklılık gösteriyor. Yani kimi doğuştan şanslı, kimi değil. Kimini devirmeyen darbe, kiminin dizini döndürebiliyor. Bu bilimin değiştiremeyeceği lakin bir grup güçlendirici müdahalelerle dayanak olabileceği kısım.
Her oyuncunun bedeni farklı olduğu üzere huyu, suyu da farklı. Kimi daha hırslı oynarken, kimi kendini daha koruyarak oynuyor. Çabucak burada aklıma, Boluspor karşısında birinci maçına çıkan Morata geldi. Yeni yapılmış uzun bir seyahatin akabinde makûs bir hava ve sert bir yerde mümkün bir sakatlık için her şart elverişliydi. Lakin oyun içerisinde hem hırslı hem de kendini sakınarak nasıl oynanabileceğini gösterdi. Çabucak burada fikrini aldığım hocadan bir alıntı yapıyorum: “Hırs öteki ihtiras oburdur zira.”
“Her oyuncu hırslıdır fakat kimileri ihtiraslıdır. Örneğin Yunus Akgün, Barış Alper” diyor. Her maça çıkarken sahanın en güzeli, o mevkinin en düzgünü, ülkenin en güzeli olmak var akıllarında. Bu her teknik adamın isteyeceği bir özellik. Lakin birebir vakitte kaybettikleri her konum, her top sonrası geri kazanmak için girecekleri uğraşlarda, dakikalar ilerledikçe denetimi kaybedebilir, hisleri fizikî limitlerinin önüne geçebilir, sakatlığa yer hazırlayabilirler. Okan Hoca da vaktinde ihtiraslı futbolculardan biriydi. Lakin Morata’nın yetiştiği İspanya’da alt yapılarda çocuklara birinci öğretilen şey iradelerini denetim etmek. Topu geri kazanmak, ikili çabadan galip çıkmak kıymetli fakat maçı sağlam tamamlamak daha kıymetli.
3 AYDA 9 ÇAPRAZ BAĞ KOPMASI
Madem ülkelerin eğitimleri ortasında farklılıklar var, o vakit idman bilimleri ortasında da fark var mı merak ediyorum. Aldığım yanıt, bugün artık yok. Türkiye artık birçok seçkin teknik yöneticinin çalıştığı, yerli hocaların idman biliminde kendini çok geliştirdiği ve çok şimdiki kaldığı bir yer. Lakin… Bilhassa yerli oyuncular, yapmaları gereken sağlıklı egzersizin ne kadarını yapıyorlar? “Misal, birçok Türk oyuncu şiddetli koşu idmanı yapmayı sevmez, hatta kendilerinden bunun istenmesini de biraz küçümseyerek karşılar” diyor hoca. Halbuki bu tip maksimal kuvvet idmanları bilhassa patlayıcı gücü yüksek olan atletler için elzem.
Hızlı çıkışlar, ani sıçramalar, kısa deparlar sonrası elini art adalesine götüren futbolcuları bir aklımızdan geçirelim. Bu sakatlıkların temeli aslında maçlarda değil, idmanlarda atılıyor. Yani oyuncuların egzersizleri % 100’üyle yapması en kıymetli sakatlık kollayıcı faktörlerden biri.
Bazen teknik grubun hazırladığı idman programından kaynaklı sakatlıklarla da karşılaşmak mümkün. 36 yaşındaki Tadic ile 19 yaşındaki Yusuf Akçiçek’in tıpkı egzersizi yapmaması gerekiyor. Günümüz idman bilimi artık her oyuncu için kişisel idman programı oluşturmasını kaide kılıyor. Peki Manchester City’nin bu hale düşmesinin en büyük sebeplerinden biri Rodri’nin sakatlığını başımızda nereye koymalıyız? İşte orada devreye, artan maç sayıları ve ağır takvim giriyor. Ağır takvim demek yalnızca ne sıklıkta maç oynandığı demek değil. Seyahat demek, her uçak seyahatinin bedenin üzerine tesiri demek, özel hayatının, gevşeme-rahatlama müddetinin azalması, zihinsel tükenmişliğin artması demek.
Elit bir atlet yılın 253 gününde kulübüne, 40 gününde ulusal ekibine olan sorumluluklarını yerine getirirken, özel ömrüne ayırdığı gün sayısı 72 imiş. Bu türlü bir tabloda da Rodri’nin durumunda olduğu üzere zihin maçı kavrıyor ancak vücut kavrayamıyor. Sen beni dinlendirmezsen, ben seni dinlenmeye mecbur bırakırım diyerek beyaz bayrağı çekiyor.
Sakatlıklardan muzdarip bir öbür kulüp Real Madrid’in Başkanı Perez, bu sezon La Liga’nın yalnızca birinci üç ayında ligde toplam 9 çapraz bağ kopması olduğunu söyledi. Tıbbi uzmanlara nazaran, çapraz bağ kopmalarının çoğunlukla nedeni yorgunluk ve her maç ortasında daha az dinlenmenin olması.
BİLGİLİLER YETKİSİZ, YETKİLİLER BİLGİSİZ
Peki sıhhat takımı sakatlıkların neresinde ona bakalım.
Bizde bir grupta sakatlık sayısı artınca, yorumcular birinci taşı kulüp tabibine atar. Büyük kulüplerde çalışmış bir doktor diyor ki, şayet sakatlığın teşhisi gerçek konmadıysa tabi ki sıhhat heyeti kabahatlidir. Lakin Türkiye’de sorun çok daha büyük. Biliç’in dediği üzere, “Bilgililer yetkisiz, yetkililer bilgisiz.”
Kulüp liderleri anahtarı teknik yöneticiye teslim ediyor. Birden fazla antrenör de sıhhat takımının oyuncularla ilgili verdiği geri bildirimleri dikkate almıyor, uyumlu çalışmıyor. Her kulüpte her oyuncunun ayrıntılı sıhhat tahlili nizamlı halde yapılır. Lakin son kararı teknik yönetici verir. Şayet bir grupta birebir mevkide oynayan oyuncular sakatlanıyorsa yahut birebir tip sakatlık çok yaşanıyorsa, o vakit egzersiz ve maç planlaması gözden geçirilmeli, orada gedik aranmalı.